Wykaz sołectw
Sołectwo Bobrówko
Wieś Bobrówko (sołectwo) położona w północno-zachodniej części gminy. Założona została przez niemieckich rycerzy Nicolasa v. Sack i Henniga v. Gadow. Pierwsza historyczna wzmianka pochodzi z 1337 roku. Dzisiejszy układ urbanistyczny wsi pochodzi z pierwszej poł. XVIII wieku, kiedy to powstał w Bobrówku duży majątek ziemski. Większość zabudowy mieszkalnej i gospodarczej pochodzi z końca XIX wieku i początku XX wieku. W pobliżu Bobrówka (przy drodze lokalnej do Machar) leży w polu największy w regionie głaz narzutowy. Jego obwód wynosi ponad 22 m! Park krajobrazowy o powierzchni ok. 6 ha.
W latach 1945-1954 i 1973-1976 miejscowość była siedzibą gminy Bobrówko. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gorzowskiego.
XIX – wieczny pałac eklektyczny piętrowy, założony na planie prostokąta z trzykondygnacyjnym ryzalitem na osi bocznej.
XIX – wieczny neoromański kościół parafialny pw. św. Antoniego z Padwy. Wewnątrz znajduje się jedyny na ziemi strzeleckiej późnorenesansowy ołtarz.
Sołectwo Bronowice
Wieś Bronowice (sołectwo) położona 4 km na północny zachód od Strzelec Krajeńskich, przy lokalnej drodze do Choszczna. Niemiecka nazwa Braunsfelde wymieniona została po raz pierwszy w 1333 roku. Nazwa wsi pochodzi zapewne od imienia rycerza Braun lub Bruno. W XIV wieku wieś liczyła 67 łanów ziemi, czyli około 1491 ha. Właścicielami Bronowic byli w tym czasie czterej bracia z zamożnego rodu von Sak. Księga ziemska z 1337 roku wymienia także proboszcza i czynny młyn wietrzny.
Na początku XVI wieku cała wieś należała do rodziny von Sanitz, która to zarządzała tutejszymi dobrami przez 285 lat. W późniejszych latach wieś wielokrotnie zmieniała właścicieli. W 1803 r. był tu kościół, proboszcz, kowal i wiatrak. Wieś liczyła 35 zagród. W 1901 roku przez Bronowice przeprowadzono linię kolejową łączącą Strzelce Krajeńskie z Choszcznem.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego. Na terenie wsi znajduje się kościół filialny pw. Chrystusa Króla.
Sołectwo Brzoza
Wieś Brzoza (sołectwo) położona w odległości 1km od drogi krajowej Kostrzyn – Gdańsk i około 3 km na zachód od Strzelec Krajeńskich obok drogi krajowej nr 22. Bardzo stara miejscowość założona w drugiej połowie XIII wieku, na miejscu dawnej osady słowiańskiej. Wieś położona jest na obrzeżu Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego. W pobliżu osady znajduje się kilka jezior rynnowych i oczek polodowcowych.
Najciekawszym zabytkiem miejscowości jest zbudowany z kamiennych ciosów, późnoromański kościół, przebudowany w 1751 roku – dziś świątynia prawosławna (Cerkiew św. Michała Archanioła w Brzozie). Cennym zabytkiem jest także XVIII – wieczne założenie dworskie, z którego do dziś zachowały się murowany spichlerz zbożowy z 1717 roku, czworaki, XIX – wieczna oficyna zarządcy i XIX – wieczny park krajobrazowy.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego
Sołectwo Buszów
Wieś Buszów (sołectwo) położona 9 km na północny zachód od Strzelec Krajeńskich przy drodze do Barlinka. Bardzo stara wieś leżąca na skraju Gorzowsko – Barlineckiego Parku Krajobrazowego. Miejscowość założona została w drugiej poł. XIII wieku przez rycerza v. Mirchina. Z zabytkowego założenia dworskiego pozostał niewielki park krajobrazowy, spichlerz oraz osiedle pracowników dawnego folwarku. Zabudowa wsi składa się w większości z budynków pochodzących głównie z XIX i XX wieku. W odległości 1 km od Buszowa znajduje się malowniczo usytuowane jezioro Wielkie Buszewskie, nad którym istnieje zagospodarowane pole namiotowe nadzorowane przez nadleśnictwo.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gorzowskiego. Do sołectwa Buszów przynależy miejscowość Buszewko.
Sołectwo Gardzko
Wieś Gardzko (Sołectwo) położona 5 km na wschód od Strzelec Krajeńskich, przy drodze do Drezdenka, na silnie pofałdowanej krawędzi wysoczyzny gorzowskiej. Przebiegający w pobliżu wsi szlak turystyczny (ścieżka rowerowa) prowadzi lasami Puszczy Drawskiej do Ośrodka Wypoczynkowego w Długiem. Miejscem spotkań mieszkańców, a zwłaszcza młodzieży w sołectwie jest świetlica wiejska, która jest obiektem o funkcji społeczno – kulturalnej. W odległej przeszłości istniał tutaj warowny gród słowiański, którego początki sięgają prawdopodobnie już VII wieku (stąd nazwa miejscowości). Gród ten był ośrodkiem opolnym dla najbliższej okolicy, w tym obszaru, na którym w późniejszym okresie zbudowano stolicę gminy – Strzelce Krajeńskie. Wieś posiada cenny układ urbanistyczny, składający się z dwóch odmiennych założeń: XIII-wiecznego i XIX-wiecznego. Interesująco przedstawia się architektura Gardzka. Są tutaj przykłady XVIII-wiecznego budownictwa ryglowego, XIX-wiecznego budownictwa „bamberskiego” oraz XX-wiecznej zabudowy międzywojennej, usytuowanej wzdłuż wylotowych dróg wiejskich. Kościół filialny pw. św. Jana Chrzciciela. Do sołectwa przynależy wieś Golczewice.
Sołectwo Gilów
Wieś Gilów (sołectwo) położona 13 km na północ od Strzelec Krajeńskich na skraju dużych obszarów leśnych (puszcza Drawska). We wsi znajduje się neogotycki pałacyk z połowy XIX w. Park Krajobrazowy z połowy XIX wieku o pow. około 3 ha. Zachowała się wieża widokowa i fragmenty ogrodzenia.
Sołectwo Licheń
Wieś Licheń (Sołectwo) – położona ok. 5 km na północny wschód od Strzelec Krajeńskich przy drodze krajowej nr 22. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego. Do sołectwa Licheń przynależy wieś Długie.
Sołectwo Lipie Góry
Wieś Lipie Góry (sołectwo) położona 6 km na północny wschód od Strzelec Krajeńskich, przy lokalnej drodze do Choszczna. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z ziemskiej księgi Ludwika Starego datowana na 1337 r. jako własność rodu von Mansfelde od, którego wzięła swoją nazwę .Na początku XVII wieku znajdowało się w niej 8 siedzib rycerskich. Pod koniec XIX i na początku XX wieku wybudowano we wsi wiele domów i budynków gospodarczych, co dało początek tzw. koloniom: lewej, środkowej i prawej. W okresie między wojennym osada dzieliła się na wieś dworską i gminę wiejską. Współczesną nazwę wsi ustalono na podstawie analiz i badań pobliskich wzgórz – lindeberge, które nazwano Lipiegórami. Niewątpliwie miały na to wpływ walory przyrodnicze, tj. liczne wzgórza i pagórki okalające wieś oraz rekordowej wielkości drzewa lipowe. We wsi znajduje się kościół filialny pw. św. Józefa wymurowany z kamienia ciosanego w XIV wieku. Jest to konstrukcja jednonawowa, założona na planie prostokąta, bez wieży. W XVI wieku świątynię gruntownie przebudowano, ściana wschodnia została zwieńczona trójkątnym szczytem ze sterczynami i blendami. Na wyposażeniu kościoła jest obraz z 1854 r. Współczesna dzwonnica stalowa z dzwonem pochodzi z 1842 r. Znajduje się tu także park krajobrazowy o powierzchni ok. 2 ha.
Przez Lipie Góry prowadzi trasa rowerowa Tuczno – Lubicz – Lipie Góry – Strzelce – Zwierzyn długości 19 km.
Sołectwo Lubicz
Wieś Lubicz ( sołectwo) której rodowód sięga wieków średnich, założona przez rycerza Blomke, położona jest niecałe 15 km na północ od Strzelec Krajeńskich. Niedaleko na zachód od Lubicza rozciąga się Barlinecko-Gorzowski Park Krajobrazowy, a kilkanaście kilometrów na wschód od wsi znajdują się jeziora: Ogardzka Odnoga, Słowa, Lipie i Osiek. Wieś Lubicz położona jest głównie na terenie nizinnym. Obszar wsi to głównie tereny rolne, w połowie wieś po pegeerowska. Miejscem spotkań mieszkańców, a zwłaszcza młodzieży jest świetlica wiejska, która jest obiektem o funkcji społeczno-kulturalnej. W Lubiczu znajduje się również park podworski, a w nim pomnikowe okazy drzew. Zabudowa bamberska, w tym charakterystyczny dla regionu budynki z kamienia łupanego. W sołectwie znajduje się kościół gotycki z XIV wieku. Teren kościoła otoczony kamiennym murem. Wewnątrz malowidła ścienne, oryginalne ornamenty odrestaurowane w 1998 roku. Kościół jest pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła.
Sołectwo Machary
WIEŚ (sołectwo) położona 11 km na północny-zachód od Strzelec Krajeńskich. W 2004 roku wieś zaczęła istnieć jako samodzielne sołectwo. Do roku 2004 wieś przynależała do sołectwa Bobrówko. We wsi dwór klasycystyczny z I połowy XIX w., parterowy, założony na planie wydłużonego prostokąta z portykiem wspartym na kolumnach. Usytuowany jest na obrzeżu parku krajobrazowego o powierzchni ok. 4 ha, założonego w I poł. XIX w. Rosną tu drzewa rodzime i obce, m.in. cisy. Przy drodze do Bobrówka olbrzymi głaz narzutowy (migmatytowy) o obwodzie ponad 20 m.
Sołectwo Ogardy
Ogardy to duża wieś sołecka położona 11 km na północ od Strzelec Krajeńskich, przy drodze Strzelce – Bierzwnik – Choszczno. Stara osada słowiańska, w 1337 r. wieś stanowiła lenno rycerskie. W późniejszym okresie, w zamian za dług margrabia Ludwik Stary podarował rentę ze wsi Betkinowi von der Ost z Drezdenka. W XIV wieku, ówczesny właściciel Ulryk von der Ost sprzedał Ogardy zakonowi krzyżackiemu. Podczas wojny 30-letniej wieś została spalona. Pod koniec XVIII w. majątek nabyła wywodząca się z Pomorza rodzina von Blankensee. W czasie 100-letniego panowania tego rodu powstał m.in. murowany dworek i pałac. Prawdopodobnie wskutek bankructwa rodziny majątek od 1907 r. przeszedł na własność banku ziemskiego. Po wojnie majątek wraz z zabudowaniami przejął PGR. Późnoromański kościół z I połowy XIII w., zbudowany z granitowych ciosów. W północnej elewacji świątyni znajduje się zamurowany, kamienny portal wejściowy. Ceglana wieża pochodzi z XIX wieku, z czasów przebudowy kościoła. Kościół spłonął w 1961 r. i został odbudowany w 1963 r.
Pałac eklektyczny z II połowy XIX w., obok park krajobrazowy (10 ha) z przełomu XVIII i XIX w. Obok zespół zabudowy folwarcznej z początku XIX w. z klasycystycznym dworkiem, spichlerzem i parkiem (13 ha). Dom szachulcowy z 2 połowy XVIII w. We wsi liczne pomniki przyrody: lipy w parku i dąb przy drodze do Chomętowa. W odległości 1.5 km od Ogard przepływa rzeczka Ogardna. Nad nią posadowione są obiekty tzw. Ogardzkiego Młyna. Znakomite miejsce do sobotnio – niedzielnego wypoczynku. Stąd blisko już do Ogardzkiej Odnogogi, stanowiącej część jeziora Osiek.
Sołectwo Piastowo
Wieś (Sołectwo) Piastowo zaczęło istnieć jako samodzielne sołectwo od 02. 08 2007 roku. Utworzone zostało na wniosek mieszkańców m. Strzelce Klasztorne i m. Piastowo Uchwałą Rady Miejskiej w Strzelcach Krajeńskich z dnia 28 czerwca 2007 roku. Do sołectwa przynależą miejscowości: Piastowo, Chwytowo i Ciecierzyn. Do roku 2007 wieś przynależała do sołectwa Strzelce Klasztorne.
Sołectwo Pielice
Wieś Pielice (sołectwo) znajduje się na skraju Puszczy Drawskiej. Łączy się drogą lokalną z miejscowościami Lipie Góry i Ogardy.
Obok wsi znajduje się niewielkie jezioro. Nieco dalej na wschód jezioro Ogardzka Odnoga i leśne pole namiotowe. Na szczególną uwagę w Pielicach zasługuje kościół filialny pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy zbudowany w I połowie XVIII wieku, szachulcowy, częściowo obmurowany. Kościół jest jednonawowy, na planie prostokąta, z niską wieżą. Park o powierzchni około 2,5 ha z gatunkami drzewych i obcych. Z dawnego założenia dworskiego do czasów obecnych przetrwała jedynie dawna gorzelnia i resztki parku krajobrazowego rodzim z I poł. XIX w. We wsi znajdują się stare szachulcowe domy, co nadaje jej specyficznego klimatu. Wieś zamieszkuje 113 mieszkańców. We wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna.
Sołectwo Przyłęg
Wieś Przyłęg (sołectwo) położona na wschodnim skraju lasów Puszczy Gorzowskiej, nad rzeką Pełcz, prawym dopływem Noteci. Leży 7 km na południowy zachód od Strzelec Krajeńskich, przy drodze do Gorzowa Wlkp. Stara osada słowiańska związana z grodem w Santoku. Wzmiankowana w 1337 r. We wsi kościół z 1803 r. murowany, jednonawowy, na planie prostokąta, z wieżyczką nad zachodnią częścią korpusu, oraz szachulcowe (ryglowe) zabudowania mieszkalne.
Sołectwo Sławno
Wieś Sławno (sołectwo) położona ok. 4 km na południe od Strzelec Krajeńskich. Pałac z początku XX wieku z wcześniejszym parkiem krajobrazowym. Całość otoczona murem z łamanego kamienia z okrągłą wieżyczką wypoczynkową w narożniku nakrytą strzechą.
Sołectwo Sidłów
Wieś Sidłów w 1999 roku zaczęła istnieć, jako samodzielne sołectwo. Do 1999 roku przynależała do sołectwa Licheń.
Sołectwo Sokólsko
Wieś (sołectwo) położona ok. 6 km na północny zachód od Strzelec Krajeńskich, przy drodze do Choszczna. We wsi znajduje się kościół neogotycki z II połowy XIX w. i zespół dworski z przełomu XVIII i XIX w. – dwór, oficyna, park.
Sołectwo Strzelce Klasztorne
Do sołectwa Strzelce Klasztorne przynależą wsie: Czyżewo i Małe Osiedle.
Sołectwo Tuczno
Wieś ( sołectwo) położona 11 km na północny zachód od Strzelec Krajeńskich, przy lokalnej drodze do Choszczna. Do sołectwa Tuczno przynależy wieś Tuczenko. Osada wzmiankowana w 1304 r., kiedy to Urlyk de Bilbreke nadał cysterkom pełczyckim dochody z kościoła w Tucznie w zamian za przyjęcie do klasztoru jego trzech starych ciotek. Od 1499 do 1836 r. wieś była w posiadaniu znanego, nowomarchiskiego rodu von Schöning. W 1837 r. dobra tuczeńskie zakupili Wedemayerowie, którzy w 1867 r. przekształcili majątek w majorat. Ostatni właściciel Franc Just Wedemayer został zastrzelony przez żołnierzy radzieckich. We wsi piękny pałac neoklasycystyczny z lat 1897-1899, wybudowany przez ówczesnego właściciela Maxa von Wedemayer i dobrze zachowany park krajobrazowy o powierzchni 8,5 ha. Ok. 1,5 km na północny-zachód od Tuczna znajduje się leśniczówka Tuczenko i niewielkie jeziorko z dziką plażą.
Sołectwo Wełmin
Sołectwo Wielisławice
Wieś (sołectwo) położona 5 km na północ od Strzelec Krajeńskich obok drogi do Barlinka. Stara osada o rodowodzie średniowiecznym. Wybudowano w niej w XIX wieku szachulcowy dwór i oficynę, otoczone niewielkim parkiem krajobrazowym. Kościół z przełomu XVIII/XIX wieku, pierwotnie szachulcowy, przebudowany w latach 1982-4 zatracił pierwotny wygląd. W skład sołectwa wchodzą wsie; Wilanów i Puszczykowo.
Sołectwo Żabicko
Wieś (sołectwo) położona przy drodze Bobrówko – Pełczyce.
Stara osada założona w drugiej poł. XIII wieku przez rycerza v. Segenfelde. Stąd też nazwa miejscowości, która w wolnym tłumaczeniu oznacza „Pola Seege”. W położonym obok wsi lesie znajduje się pomnik przyrody nieożywionej – tzw. „Czarci Głaz” o obwodzie 11 m i wys. 2.5 m. Z dawnego założenia dworskiego zachowały się liczne obiekty gospodarskie. Do sołectwa Żabicko przynależy wieś Śródlesie.
